Tijdens de vakantie (vooral rond de Middellandse zee) kom je ze bijna overal tegen, straatverkopers die de mooiste Ray-ban zonnebrillen, Rolex horloges of Prada handtasjes verkopen. Het aanbod is super aantrekkelijk. De producten zien er gloednieuw uit, lijken echt en dat voor een fractie van de normale prijs. Zodra de politie in zicht komt, worden de spullen razendsnel ingepakt en zijn de verkopers als sneeuw voor de zon verdwenen. Blijkbaar zijn de producten toch nep, maar hoe strafbaar is koop en verkoop eigenlijk. Krijg je de spullen wel langs de douane en wanneer is de invoer ervan nu strafbaar?
De verkoop van counterfeit producten is strafbaar. Als een merk geregistreerd is, dan heeft de houder daarvan als enige het recht op gebruik van dit teken. Gebruik van dit merk door derden om consumenten te misleiden (met nepproducten) is dan ook strafbaar. Met het merkenrecht in de hand, kan de merkhouder optreden tegen een breed scala van gebruik; het aanbrengen van merken op producten, de verkoop (en in voorraad hebben) hiervan maar ook de in- en uitvoer van producten.
De grote vraag is natuurlijk, als je via Nederland/ Schiphol reist, is dan iedere toerist strafbaar als die op Schiphol landt met in zijn koffer een aantal nep T-shirts? In principe wel. Het is verboden om illegaal nagemaakte producten in Nederland in te voeren. Maar voor privégebruik wordt een uitzondering gemaakt. Een beperkt aantal producten mag meegenomen worden. De douane heeft er in 2011 zelfs een richtlijn voor opgesteld. De grens ligt bij: een flesje parfum van maximaal 240ml, drie horloges, drie CD’s/DVD’s of drie andere artikelen (bijvoorbeeld kleding). Illegale datadragers (zoals games en software etc.) zijn altijd verboden. Als de douane meer artikelen aantreft dan kunnen die in beslag worden genomen en kan er een boete worden gegeven. Belangrijk is wel dat je het als reiziger bij je hebt. Als de producten per post of koerier naar huis worden verstuurd, kan het wèl in beslag worden genomen.
Die richtlijn staat niet op zichzelf. Namaakproducten worden vaak via internet (elektronische merkplaatsen) aangeboden. Ook daar geldt het criterium dat verkoop als privéhandeling niet strafbaar is, maar als handelsactiviteit wel. Gekeken wordt dan naar volume, frequentie etc. Het gaat er dan om of de handeling in het economisch verkeer plaatsvindt. Bij grote hoeveelheden volgt er vaak ook een strafrechtelijke veroordeling.
Zo kreeg een verdachte afgelopen maand nog een werkstraf van 200 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee weken voor de invoer van 3.000 valse Ice Watch horloges. De transacties gingen via Marktplaats. DHL moest afleveren maar vertrouwde de zending niet en schakelde de douane in. Gelet op de hoeveelheid horloges en de verklaringen tijdens de rechtszaak, oordeelde de rechter dat hier duidelijk sprake was van een handelsactiviteit. Dus inbreuk en strafbaar. Bij vakantiereizen knijpt de douane soms wèl een oogje dicht, dus als je iets koopt, doe het dan met mate en alleen voor privégebruik.